Phòng sạch là gì, phòng sạch được hiểu là môi trường đặc biệt được ứng dụng nhiều cho tất cả các lĩnh vực. Vậy kiến thức về phòng sạch nào bạn cần tìm hiểu. Xem hết bài viết dưới đây nhé!
Phòng sạch còn được coi là nền tảng cho các nhà máy sản xuất ở tất cả lĩnh vực. Để có thể tạo ra một sản phẩm tốt thì việc ứng dụng môi trường này vào quy trình sản xuất là phần không thể thiếu. Để có thể tạo ra được một môi trường như vậy, thì chúng ta cần rất nhiều điều kiện và yêu cầu từ quá trình thiết kế đến thi công. Nếu bạn muốn thi công phòng sạch và chưa hiểu rõ quy trình tạo ra nó cần những gì thì hãy cùng Đông Tiến Group theo dõi bài đây nhé!
>> Tham khảo thêm một số bài viết liên quan
- 11 Thiết Bị Phòng Sạch Phổ Sử Dụng Nhiều Nhất Hiện Nay
- 12 Tiêu Chuẩn Phòng Sạch Mà Bạn Nên Biết
- Làm Việc Trong Phòng Sạch Có Độc Hại Không
- 16 Thuật Ngữ Phòng Sạch Hay Sử Dụng Nhất Hiện Nay
Mục lục
Định nghĩa phòng sạch
Phòng sạch là gì có lẽ là câu hỏi hiện ra trong đầu nhiều người khi nói đến thuật ngữ này.
Phòng sạch (cleanroom) là một phòng hoặc một khu vực được kiểm soát nghiêm ngặt các yếu tố: lượng và kích thước hạt bụi, áp suất, nhiệt độ, độ ẩm… nhằm tạo ra một môi trường không khí sạch, đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật và chất lượng sản phẩm. Trong phòng sạch, các hạt bụi, vi khuẩn, vi sinh vật, tạp chất,… được kiểm soát ở mức tối thiểu, giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm, ngăn ngừa ô nhiễm chéo, bảo vệ sức khỏe con người.
Phòng sạch được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp như y tế, dược phẩm, điện tử, sinh học, thực phẩm và nhiều lĩnh vực khác đòi hỏi các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về sự sạch sẽ của môi trường để đảm bảo chất lượng sản phẩm và an toàn cho người tiêu dùng. Một phòng sạch hiệu quả có thể giúp giảm thiểu rủi ro ô nhiễm và đảm bảo sự an toàn và tin cậy của sản phẩm.
Tiêu chuẩn thi công phòng sạch
Tiêu chuẩn phòng sạch là tổng hợp tất cả các yêu cầu kỹ thuật do tổ chức trong nước hoặc quốc tế có thẩm quyền ban hành. Nó định nghĩa các tiêu chuẩn về môi trường không khí, áp suất, nhiệt độ, độ ẩm và tính an toàn của phòng sạch để đảm bảo chất lượng sản phẩm và bảo vệ sức khỏe của con người. Các tiêu chuẩn này được thiết kế để đánh giá và kiểm tra hiệu quả của các phòng sạch.
Dưới đây là một số tiêu chuẩn phòng sạch phổ biến được nhiều người áp dụng:
Đây là những tiêu chuẩn đơn giản và phổ biến được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp. Một số tiêu chuẩn phổ biến là:
- Tiêu chuẩn phòng sạch federal standard 209 (1963): Tiêu chuẩn này được ban hành bởi Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, quy định các cấp độ phòng sạch từ D đến A. Cấp độ D là mức thấp nhất, trong khi cấp độ A là mức cao nhất và yêu cầu nghiêm ngặt nhất về độ sạch không khí.
- Tiêu chuẩn phòng sạch federal standard 209E (1992): Tiêu chuẩn này được sửa đổi và bổ sung từ tiêu chuẩn federal standard 209, quy định các cấp độ phòng sạch từ D đến 100. Các cấp độ này dựa trên số lượng hạt bụi có kích thước 0.5 micromet trên mỗi mét khối không khí.
- Tiêu chuẩn phòng sạch iso 14644-1: Tiêu chuẩn này được ban hành bởi Tổ chức Tiêu chuẩn Quốc tế (ISO), quy định các cấp độ phòng sạch từ ISO 1 đến ISO 9. Cấp độ ISO 1 có yêu cầu nghiêm ngặt nhất với độ sạch không khí ít hơn hoặc bằng 10 hạt bụi có kích thước 0.1 micromet trên mỗi mét khối không khí, trong khi cấp độ ISO 9 có độ sạch không khí tối đa là 35.2 hạt bụi có kích thước 0.5 micromet trên mỗi mét khối không khí.
- Tiêu chuẩn phòng sạch GMP (Good Manufacturing Practice): Tiêu chuẩn này được áp dụng trong ngành dược phẩm và y tế và quy định các tiêu chí về quản lý sản xuất, kiểm soát chất lượng và đảm bảo an toàn của sản phẩm.
Nhà thầu Đông Tiến nhận thiết kế phòng sạch mỹ phẩm giá tốt, xem chi tiết tại link bài viết này
Ứng dụng của phòng sạch
Thi công phòng sạch được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ sản xuất điện tử, y tế, thực phẩm cho đến các ngành công nghiệp sinh học. Một số ứng dụng cụ thể của phòng sạch bao gồm:
- Sản xuất thiết bị y tế: Với các yêu cầu nghiêm ngặt về độ sạch và an toàn, phòng sạch là một phần quan trọng của quy trình sản xuất thiết bị y tế.
- Sản xuất điện tử: Các linh kiện và thiết bị điện tử rất nhạy cảm với bụi và tạp chất, do đó phòng sạch được sử dụng để đảm bảo chất lượng và độ tin cậy của sản phẩm.
- Sản xuất thực phẩm: Những ngành công nghiệp liên quan đến thực phẩm đòi hỏi mức độ sạch cao để đảm bảo sản phẩm an toàn cho con người.
- Công nghệ sinh học: Các loại thuốc và sản phẩm công nghệ sinh học cũng cần đến môi trường sạch để đảm bảo chất lượng và an toàn.
- Nghiên cứu khoa học: Trong các phòng thí nghiệm, việc có một không gian sạch là điều cần thiết để đảm bảo tính chính xác của kết quả nghiên cứu.
Thiết kế thi công phòng sạch
Quy trình thiết kế thi công phòng sạch gồm những bước cơ bản sau đây:
Nguyên tắc thiết kế phòng sạch
Để đảm bảo tính sạch sẽ và hiệu quả của phòng sạch, các nguyên tắc thiết kế sau đây cần được tuân thủ:
- Thiết kế đơn giản: Phòng sạch nên có thiết kế đơn giản, tránh các góc cạnh và khu vực khó vệ sinh.
- Vật liệu phù hợp: Sử dụng vật liệu không sinh bụi, dễ vệ sinh và khử trùng.
- Hệ thống thông gió hiệu quả: Thiết kế hệ thống thông gió phù hợp để kiểm soát luồng khí và áp suất trong phòng.
- Kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm: Duy trì nhiệt độ và độ ẩm phù hợp để ngăn ngừa sự phát triển của vi sinh vật và tránh sự xuất hiện của tĩnh điện.
- Ngăn cách với môi trường bên ngoài: Phòng sạch nên được ngăn cách hoàn toàn với môi trường bên ngoài để tránh sự xâm nhập của bụi và tạp chất.
Quy trình thi công phòng sạch
Để đảm bảo tính sạch sẽ và hiệu quả của phòng sạch, quy trình thi công cần tuân thủ các bước sau:
- Chuẩn bị khu vực xây dựng: Loại bỏ mọi nguồn bụi và tạp chất từ khu vực xây dựng.
- Lắp đặt hệ thống thông gió: Lắp đặt hệ thống thông gió và lọc khí trước khi bắt đầu thi công.
- Xây dựng kết cấu phòng sạch: Xây dựng phòng sạch theo đúng thiết kế, sử dụng vật liệu phù hợp.
- Lắp đặt hệ thống cơ điện: Lắp đặt hệ thống điện, chiếu sáng và các hệ thống khác theo yêu cầu.
- Vệ sinh và khử trùng: Vệ sinh và khử trùng toàn bộ phòng sạch trước khi đưa vào sử dụng.
Hệ thống cơ điện phòng sạch
Tìm hiểu các hệ thống cơ điện cần có cho một phòng sạch đó chính là:
Hệ thống thông gió phòng sạch
Hệ thống thông gió phòng sạch đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát luồng khí và áp suất trong phòng. Các yêu cầu chính bao gồm:
- Hệ thống lọc khí HEPA (High-Efficiency Particulate Air): Lọc sạch không khí đi vào phòng sạch, loại bỏ hơn 99.97% hạt bụi có kích thước từ 0.3 micromet trở lên.
- Kiểm soát áp suất dương: Duy trì áp suất dương trong phòng sạch so với môi trường bên ngoài để ngăn chặn sự xâm nhập của bụi và tạp chất.
- Luồng khí đồng đều: Thiết kế hệ thống đảm bảo luồng khí đồng đều trong phòng sạch, tránh gây ra các vùng tĩnh và xoáy khí.
Hệ thống điều hòa phòng sạch
Hệ thống điều hòa phòng sạch cần đảm bảo duy trì nhiệt độ và độ ẩm ổn định trong phòng để ngăn ngừa sự phát triển của vi sinh vật và tạo điều kiện làm việc thoải mái cho nhân viên. Các yêu cầu cần lưu ý bao gồm:
- Điều chỉnh nhiệt độ: Duy trì nhiệt độ phù hợp theo yêu cầu công việc, thường dao động từ 20-25 độ C.
- Điều chỉnh độ ẩm: Kiểm soát độ ẩm trong khoảng 30-60% để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc.
- Hệ thống cách nhiệt: Đảm bảo cách nhiệt hiệu quả để giữ cho nhiệt độ không bị ảnh hưởng bởi môi trường bên ngoài.
Hệ thống điện phòng sạch
Hệ thống điện phòng sạch cần được thiết kế và lắp đặt cẩn thận để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong vận hành. Một số yêu cầu cần chú ý bao gồm:
- Sử dụng thiết bị chống nổ: Trong môi trường chứa nhiều chất dễ cháy nổ, cần sử dụng thiết bị điện an toàn.
- Lắp đặt hệ thống dự phòng: Đảm bảo có hệ thống dự phòng điện để tránh sự cố khi mất điện.
- Kiểm tra định kỳ: Thực hiện kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống điện định kỳ để đảm bảo hoạt động ổn định.
Hệ thống chiếu sáng phòng sạch
Hệ thống chiếu sáng trong phòng sạch cần được thiết kế sao cho đảm bảo ánh sáng đủ mạnh và đồng đều trên toàn bộ không gian. Một số yêu cầu cần lưu ý bao gồm:
- Sử dụng đèn LED: Đèn LED tiết kiệm năng lượng, không phát ra nhiệt độ và có tuổi thọ cao.
- Chiếu sáng đồng đều: Thiết kế hệ thống chiếu sáng sao cho đảm bảo ánh sáng đồng đều trên mọi khu vực trong phòng.
- Bảo dưỡng định kỳ: Thực hiện bảo dưỡng đèn chiếu sáng định kỳ để đảm bảo hoạt động hiệu quả.
Hệ thống giám sát phòng sạch
Hệ thống giám sát phòng sạch đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi và kiểm soát các thông số quan trọng như nhiệt độ, độ ẩm, áp suất và chất lượng không khí. Một số yêu cầu cần lưu ý bao gồm:
- Cảm biến đa năng: Sử dụng cảm biến đa năng để đo lường nhiều thông số cùng một lúc.
- Hệ thống ghi log dữ liệu: Lưu trữ dữ liệu giám sát để phân tích và đánh giá hiệu quả hoạt động của phòng sạch.
- Cảnh báo tự động: Thiết lập hệ thống cảnh báo tự động khi có sự cố xảy ra để kịp thời xử lý.
Thiết bị và dụng cụ phòng sạch
Khi làm việc trong phòng sạch thì bạn cần chuẩn bị những dụng cụ gì, chi tiết sẽ có ở đây:
Quần áo phòng sạch
Quần áo phòng sạch được thiết kế đặc biệt để ngăn ngừa sự ô nhiễm từ người sử dụng vào không gian sạch. Một số loại quần áo phòng sạch phổ biến bao gồm:
- Áo blouse và quần dài: Bảo vệ toàn bộ cơ thể khỏi bụi và vi khuẩn.
- Mũ che đầu: Ngăn tóc và da đầu rơi vào không gian sạch.
- Khẩu trang: Ngăn vi khuẩn từ miệng và mũi.
Găng tay phòng sạch
Găng tay phòng sạch giúp bảo vệ tay khỏi vi khuẩn và tạp chất, đồng thời ngăn ngừa sự ô nhiễm từ tay vào không gian sạch. Các loại găng tay phòng sạch bao gồm:
- Găng tay latex: Linh hoạt và dễ sử dụng.
- Găng tay nitrile: Chống hóa chất và chịu mài mòn tốt.
- Găng tay vinyl: An toàn cho người dùng dị ứng với latex.
Khẩu trang phòng sạch
Khẩu trang phòng sạch giúp ngăn ngừa vi khuẩn và hạt bụi từ miệng và mũi của người sử dụng vào không gian sạch. Các loại khẩu trang phổ biến bao gồm:
- Khẩu trang vải: Dùng tái sử dụng sau khi giặt.
- Khẩu trang y tế: Sử dụng một lần và vứt sau khi sử dụng.
- Khẩu trang N95: Loại khẩu trang lọc được 95% hạt bụi và vi khuẩn.
Tủ lưu trữ phòng sạch
Tủ lưu trữ phòng sạch được sử dụng để bảo quản quần áo, dụng cụ và sản phẩm sạch sẽ trước khi sử dụng. Một số yêu cầu cần lưu ý khi chọn tủ lưu trữ bao gồm:
- Chất liệu không sinh bụi: Chọn tủ làm từ vật liệu không sinh bụi để đảm bảo không ô nhiễm cho sản phẩm.
- Dễ vệ sinh và khử trùng: Chọn tủ có bề mặt dễ vệ sinh và khử trùng để đảm bảo tính sạch sẽ.
- Chia ngăn hợp lý: Tủ cần có ngăn chia rõ ràng để sắp xếp quần áo và dụng cụ một cách gọn gàng.
Bàn thao tác phòng sạch
Bàn thao tác phòng sạch được sử dụng để thực hiện các công việc cần sự sạch sẽ và chính xác, như lắp ráp sản phẩm y tế, chuẩn bị mẫu thí nghiệm hay sản xuất linh kiện điện tử. Một số yêu cầu cần lưu ý khi chọn bàn thao tác bao gồm:
- Bề mặt không sinh bụi: Chọn bàn có bề mặt dễ lau chùi và không tạo ra bụi.
- Chất liệu chống ăn mòn: Chọn bàn làm từ vật liệu chống ăn mòn để đảm bảo độ bền và sạch sẽ.
- Đa dạng kích thước: Chọn bàn có kích thước phù hợp với nhu cầu công việc và không gian sử dụng.
Máy móc thiết bị phòng sạch
Máy móc và thiết bị trong phòng sạch cần được chọn lựa cẩn thận để đảm bảo tính sạch sẽ và hiệu quả. Một số thiết bị phổ biến bao gồm:
- Máy lọc không khí HEPA: Loại bỏ hạt bụi và vi khuẩn từ không khí.
- Máy khử trùng UV: Sử dụng tia cực tím để diệt vi khuẩn và vi rút.
- Máy đo áp suất: Đo lường áp suất trong phòng để đảm bảo điều kiện làm việc an toàn.
Quy trình vận hành phòng sạch
Hướng dẫn cách vận hành phòng sạch, chi tiết như sau:
Quy trình vệ sinh phòng sạch
Quy trình vệ sinh phòng sạch cần được thực hiện định kỳ và kỹ lưỡng để đảm bảo sạch sẽ và an toàn cho sản phẩm. Một số bước cơ bản trong quy trình vệ sinh bao gồm:
- Loại bỏ rác và tạp chất: Dọn dẹp và loại bỏ mọi rác thải và tạp chất từ không gian phòng sạch.
- Vệ sinh bề mặt: Lau chùi và khử trùng bề mặt của tường, sàn, bàn làm việc và thiết bị.
- Thay đổi bộ lọc: Thay đổi bộ lọc HEPA và ULPA định kỳ để đảm bảo hiệu suất lọc không khí.
- Kiểm tra hệ thống điện và cơ điện: Kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống điện, thông gió và điều hòa định kỳ.
Quy trình khử trùng phòng sạch
Quy trình khử trùng phòng sạch cần được thực hiện sau mỗi chu kỳ sản xuất hoặc khi cần thiết để đảm bảo sạch sẽ và an toàn. Một số phương pháp khử trùng phổ biến bao gồm:
- Sử dụng hóa chất khử trùng: Sử dụng dung dịch khử trùng để lau chùi bề mặt và thiết bị.
- Sử dụng tia cực tím: Ánh sáng cực tím có thể diệt vi khuẩn và vi rút một cách hiệu quả.
- Sử dụng ozone: Ozone có khả năng diệt vi sinh vật và loại bỏ mùi không mong muốn.
Quy trình kiểm soát bụi phòng sạch
Kiểm soát bụi trong phòng sạch là một yếu tố quan trọng để đảm bảo không gian luôn sạch sẽ và tinh khiết. Một số biện pháp kiểm soát bụi bao gồm:
- Sử dụng bộ lọc HEPA: Lắp đặt bộ lọc HEPA trong hệ thống thông gió để loại bỏ hạt bụi nhỏ.
- Hạn chế di chuyển không cần thiết: Hạn chế di chuyển và hoạt động không cần thiết trong phòng sạch để tránh tạo ra bụi.
- Vệ sinh định kỳ: Thực hiện vệ sinh định kỳ để loại bỏ bụi và tạp chất từ không gian.
Quy trình kiểm soát vi sinh phòng sạch
Kiểm soát vi sinh trong phòng sạch là một yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn cho sản phẩm và nhân viên. Một số biện pháp kiểm soát vi sinh bao gồm:
- Sử dụng dung dịch khử trùng: Lau chùi bề mặt và thiết bị bằng dung dịch khử trùng để diệt vi khuẩn.
- Kiểm tra định kỳ: Thực hiện kiểm tra vi sinh định kỳ để đảm bảo không gian luôn sạch sẽ.
- Đào tạo nhân viên: Đào tạo nhân viên về quy trình vệ sinh và khử trùng để đảm bảo hiểu biết và thực hiện đúng quy trình.
Trên đây là những thông tin cơ bản về thiết kế, xây dựng, vận hành và bảo quản phòng sạch. Việc áp dụng đúng các tiêu chuẩn, nguyên tắc thiết kế cũng như sử dụng đúng thiết bị và dụng cụ phòng sạch là rất quan trọng để đảm bảo chất lượng sản phẩm và an toàn cho nhân
